Gitutukan og maayo sa kalibutan ang
eleksyon sa Estados Unidos kung kinsa ang mamahimong ika-46 nga presidente sa
maong nasud nunot sa kadako sa implikasyon niini. Daghan ang nagpaabot sa
resulta sa eleksyon isip usa sa kinadak-ang demokratikanhong nasud sa tibuok
kalibutan. Nag-atbang ang nagpasubli sa katungdanan nga Republican
re-electionist president Donald Trump ug Democratic candidate ex-vice president
Joe Biden.
Kung tan-awon ang background sa
duha sa politika mas politiko pa si Biden kang Trump. Si Biden kanhi senador sa
Delaware gikan 1973 hangtud 2009. Nahimo sab siyang bise presidente sa Amerika
sa panahon ni Barrack Obama. In fairness, daghan baya pud ang ganahan sa taras
ni Trump kay gipakita niya kun unsa gyud siya maoy hinungdan nidaog sa pagkapangulo
sa US niadtong 2017 bisan wala siyay igong kasinatian sa politika apan usa ka bilyonaryong
negosyante ug TV personality.
Daghan usab ang nakasaway sa
gipakitang kihok ni Trump niining ilang pagsangka ni Biden. Bisan nagkagamay nang kahigayonan sa pagdaug,
si Trump wa mangandam sa pag-angkon sa iyang kapildihan. Mihudlat pa gani nga siya
di mobiya sa White House ug way nangahas sa mga naglibot niya pagsugyot nga kon
way lab-as nga mandato di siya mahimong mamugos pagpabilin sa katungdanan. Agig
reaksyon, daghan ang nangomentaryo nga
posibleng nasudlan na sa estelo sa mga Pinoy ang eleksyon sa Amerika.
Gawas nga kulbahinam kaayo ang
resulta ug wala pa gani ang opisyal nga resulta, aduna sab kini mga tinunto o
pagpanikas kung atong sakyan ang mga akusasyon ni Presidente Donald Trump.
Kasagaran, inig human sa eleksiyon, mo-concede o mo-angkon dayon sa iyang
kapildihan ang naparot. Apan karon morag nagdumili man si Trump sa pagdawat sa
resulta kay gitikasan lagi kuno siya. Iyang kuwestiyonon ang resulta sa Korte
Suprema.
Sa kasaysayan sa piniliay niining
higanteng nasud sa Amerika wala pay kandidato nakaabot sa 270 electoral college
votes, labing minos sa 538 aron modaog sa piniliay. Pananglitan walay kandidato
nga makakuha sa labing minus 270 electoral college votes unsa may ilang
buhaton? Ang mga kongresista maghiusa aron pag-representar sa ilang state, maoy
mopili kon kinsa ang ilang presidente. Usa ka buto matag state. Kon wala usay
makakuha sa mayoriya sa electoral college votes sa pagka-vice president, ang
mga senador maoy mopili kon si kinsa ang modaog pagka-bise presidente.
Ang resulta sa eleksiyon sa USA
dako og implikasyon sa diplomatic relation tali sa Pilipinas ug Estados Unidos.
Labi pa kay lahi og mga polisiya ang Democrats nga partido ni Joe Biden. Niining
pagdeklarar pagka President-elect ni Joe Biden dunay kabaghoan sa iyang
liderato kay mas concern ang democrats sa human rights.
Nganong importante kaayo kun
kinsay makadaog sa US elections para sa Pilipinas? Tungod kay dili ikalimod nga
daghang benepisyong makuha ang Pilipinas gikan sa US isip usa sa mga
kinadak-ang trading partner ug defense treaty ally niini. Sa administrsyon ni
Trump nakigmahigalaon siya kang Pres. Duterte bisan pa man sa pagsige og saway
sa naulahi sa Amerika sa dihang si Obama pa ilang presidente tungod sa pagsaway
batok sa iyang duguong drug war. Apan ang dakong kausaban niini kay mahimong
mas mograbe pa o mas monindot pa ang relasyon tali sa Pilipinas ug Amerika
tungod nining kadaugan ni Biden.
Ang nakapainat sa kalibog kinsay
tinuod nga nidaog, mao ang pandemya sa COVID-19. Naay dakong kabalaka sa lapad
nga tinakdanay kon maghuot ang mga botante sa mga presinto maoy nakaaghat sa
mga tagduma sa piniliay sa pagtugot sa pagbotar pinaagi sa koreyo. Ang minilyon
ka balota nga gipada sa koreyo, ug ang mga balota nga linawas nga gisuwatan sa
adlaw sa piniliay apan susihon pa ila ba gyod sa tinuod nga mga botante, maoy
gimanu-mano sa pag-ihap human tak-opi ang mga presinto niadtong gabii sa
Nobyembre 3.
