BAKUNA SA COVID19 GIPANGANDOY NGA MUABOT NA GYUD

Dako ang kalapad sa epekto sa Covid-19 dinhi sa atong nasud sa Pilipinas. Nakapabagsak kini sa atong ekonomiya. Maoy hinungdan ang bakuna gipangandoy nga muabot na gayud. Ang mga medical experts sa kalibotan nag-expect nga ma-available na lagmit sunod buwan ang bakuna.  Matud sa kapin 12 ka researchers sa Europe, America ug China, hapit na kuno matapus ang ilang mga clinical trials. 

Usab, aduna nay mga kanasuran nakatukod ug nakapamalit na og cold storage facilities nga katipigan sa mga bakuna. Dinhi sa atong nasud usa pa ang atong cold storage facility nga kapahimutangan sa mga bakuna mao ang iya ra sa Research Institute for Tropical Medicine (RITM) sa Dakbayan sa Muntinlupa.

Ang bakuna sa Covid-19 gitun-an sa Galeya ang Sputnik V-Russia; Oxford ug AstraZeneca-Britanya; Inovio, Moderna ug Pfizer-US; Moderna Biotech-Boston; Novavax-Maryland; Sinopharm ug Sinovac-China; Cansino Biologics ug Academy of Military Medical Services-PLA China nga kabahin sa 95 nga nagindigay kinsay makauna.

Sa tambal gitun-an ang Remdesivir sa Johnson and Johnson ug Sanofi-France, Hydrochloroquine-US, Favipiravir-China, Avigan-Japan, Renegeron sa plasma theraphy-US, Dexamethazone-UK, Lopinavir/Ritonavir, Interferon Beta, tawa-tawa ug coconut oil nga kabahin sa 254 nga naglumba sa paggama.

Makapadasig sab ni ang pagsulbong sa daghang pagtuon sa pagkaplag sa labing laktod ug sayon nga pagbadlong sa kagaw. Niay bag-ong teknolohiya nga namugna sa researchers sa Massachusetts Institute of Technology (MIT) sa Estados Unidos nga makaila sa COVID-19 sa lawas sa tawo. Usa ka segundo ug P12.50 ray gasto sa matag test kay ipasikad lang sa kolor sa laway. Di na kinahanglang i-agi sa laboratoryo kay mahimo ra sa P10,000 nga makina nga sama ra kadako sa ash tray ug mapalihok sa USB. Nagpahigayon na ang MIT og clinical trials sa di pa mangayo sa pagtugot sa Food and Drug Administration (FDA) sa Estados Unidos. Ang MIT gipasikad sa naandang pag-ila sa pnueumonia, hubak ug Alzheimer’s disease pinaagi sa pagsusi sa vocal chords ug ginhawa. Nagsugod ang pagtuon sa MIT sa website diin ang mga boluntaryo--nga naglakip sa mga himsog ug mga nangasakit--nag-record sa ubo ginamit ang ilang cellphones ug computers ug nitubag sa mga pangutana sa kahimtang sa panglawas.

Lahi ni sa mas unang napahigayon ang clinical trial sa saliva test sa Israel, may gipahigayon na sab gani sa Pilipinas, apan wa pay sangpotanan. Kini ang kinapaspasan ug kinabaratohan nga teknolohiya nga nga namugna sa Israel nga makaila sa mga nataptan sa COVID-19 pinaagi lang sa tingog sa ilang ubo. Ginamit ang natigom nga kapin sa 70,000 ka recordings, gibansay ang artificial intelligence (AI) pagsusi sa kalainan sa mga ubo sa mga may COVID-19 ug sa mga himsog. Nakaila ang AI sa 98.5% sa mga may COVID-19 ug sa 94.2% sa mga way sakit. Sa mga way timaan sa sakit, nailhan ang 100% sa mga may COVID-19 ug 83.2% sa mga way sakit.